Meslek Temsilcilerimizdeki Fotoğraf Fetişi Üzerine

 Meslek odaları ve birlik seçimleri geride kaldı. Seçilmiş temsilcilerin seçimler sonrası gruplar halindeki "seçim sonrası" fotoğrafları paylaşıldı. Ardından seçim kurullarından alınan ve seçim sonuçlarının resmileştiği mazbatalarla çekilmiş fotoğraflar paylaşıldı. Bazı yerlerde "devir-teslim" kareleri görüldü. Ardından da "hayırlı olsun" ziyaretlerine gelen misafirlerle odalarda veya makam odalarından fotoğraflar paylaşıldı. Bitti mi? Hayır... Vali, Vali yardımcısı,kaymakam, emniyet müdürü, jandarma komutanı, acenteler birliği yetkilileri, bakan bey, yardımcıları, yatırım işletmeler yetkilileri, üniversitelerin rehberlik fakültlerinin öğretim üyeleri, bölüm öğrencileri, siyasi partilerin yerel ve genel yetkilileri, milletvekilleri.... Listenin sonu gelmek bilmiyor. Halen her gün onlarca fotoğraf karesine maruz bırakılıyoruz. Peki bu denli çok fotoğraf çekilmenin sonucu olarak elimize, mesleğin faydasına, somut, dişe dokunur ne gibi sonuçlar oluştu? Bilen var mı? Olumlu gelişmeleri bilemiyorum... Ama size yasamızın ortadan ikiye bölünmesinden sonra oluşan çok hüzün verici bir gelişmeden söz etmek istiyorum.

Şöyle ki;

Rehber meslek yasası henüz delinmemişken meslek birliğince belirlenen "eğitmen rehberler" ; yasa ortadan yırtılınca rehberlik üniversitelerinin anlaştığı acentelerce belirlenmeye başlandı. 

Sonuç;

15 yıl kaçak rehberlik yapan,

ruhsatnameyi son derece şüpheli olarak alan,

Üç- beş yıllık meslek deneyimine sahip kişiler yaptıkları eğitim turlarından kareleri sosyal medyada paylaşıyorlar.

Utanç verici...

Yasa değişir değişmez hemen liyakat sorunu ortaya çıktı.

Yasa değişikliği öncesindeyapılan eğitim gezilerinin organizasyonu en azından seçilmiş rehber meslektaşlarımız tarafından meslek yönetmeliği gereğince yürtülmekteydi. Şimdiki utanç verici duruma hiç düşülmemişti.

Herkesin seçimler sonucu başarılarını takdir etmekle birlikte artık fotoğraf paylaşmanın yeterli olduğuna ve tüm odalar ve birliğin bir araya gelerek yasakoyucının paramparça ettiği "müstakil meslek yasamızın" eski haline çevirmek için geniş katılımlı bir toplantı yapılması gerekmektedir. Yasa değişikliği ile elimizden alınan haklarımızın; sadece geri alınması değil daha iyi bir duruma getirilmesi için somut durumun tahlil edilerek, tüm odalar ve birlik için bir vizyon oluşturulmasının gerekli değil zorunlu olduğuna inanıyorum. Hiç bir şey olmamış gibi günlük fotoğraf paylaşılmasından artık gına geldi...

 

Hakların iadesi ve iyileştirilmesi  için " Türkçe rehberlik" meselesinin kimin ve kimlerin ( kurum- kuruluş) talepleştirdiğinin araştırılması, meslek kuruluşlarının yasa taslağının oluştuğu dönemdeki yöneticilerinin, acente meslek kuruluşlarının rolünün, dönemin bakanlık bürokratlarının rolünün araştırılması gerekmektedir. Buradan da gelecekteki odaların ve birliğin temel bir stratejisi oluşturulmalıdır. 

Mesleğimizin "emek" eksenli bir iş olmasından dolayı onun karşısında olan  ve turizm"sermayedarlarından" biri olan acenteler birliği; doğası gereği her zaman ucuz işgücü arayışında olmuştur ve gelecekte de olacaktır.

Yasamızın budanmasının ana sorumlusu olarak kabul edilmeli ve saçma ve gereksiz olacak "işbirliklerinden" hızla vazgeçilmelidir. 

Zira işbirliği ancak meslek çıkarlarının örtüştüğü ve dayanışma içinde olunan kurumlarla yapılır. Kendi mesleğine ve meslektaşına düşman gibi davranan kurum ve kuruluşlarla mücadele edilir, işbirliği içinde olunmaz.

Hatta acenteler birliğinin ülkemizde uyguladığı ve dünyada örneği görülmemiş ölçüdeki tekelciliğinin kırılması ve her rehber meslektaşın acentecilik yapabilmesinin/ ücretsiz acente belgesi elde etmesinin önünün açılmasına yönelik olarak; bir daimi strateji geliştirilmeli ve bu kamuoyu ile paylaşılmalıdır.

Bakanlık ve onun bürokrasisi ile de bolca ( kusacağız yakında) resim çekinmeyi bir sanat sayan değerli meslek temsilcilerinin de aklını başına toplaması gerekiyor. Kartalkaya yangınında bakanlık personelinin yargılanmasına izin vermeyen, mesleğimize yasa değişikliği sürecinde en olumsuz şekilde etki eden; şirketi nam ve hesabına memleket koylarının canına okuyan bakana ve onun şürekasına yakın olmayı kazanım elde edecekmiş sanan temsilcilerimiz büyük bir yanılgı içindeler. Onlarla aynı dünya görüşünde olmak veya "öyleymiş gibi" görünmek turizm sermayesi den yana olmaktır. Bunun lamı cimi yoktur. İktidarımız ve onun seçilmiş veya atanmış kadroları her zaman turizm rantının ve turizm sermayesinin yanında oldular

Odaya siyaset sokmayın diyenler mesleğin niteliğinden ve emek yoğun olarak sürdürülmesinden bihaberdir. Meslek odasının siyaseti (bizim durumunuzda) ancak emek cephesinde yer almakla, haklarımızın (yasa değişikliği ile elden gidenler başta olmak üzere) genişletişmesi, geri kazanılması ve hukuki güvenceye alınması ve mesleğimizin uluslararası koşullara/standartlara yükseltilmesinin mücadelesi ile mümkündür. 

Bu mücadele bürokrasi ile onun yanında yakınında olmakla değil, meslektaşının abuk subuk yevmiye, komisyon ve çalışma koşulları dayatan acentelerin karşısına çıkarak, alana inerek ve hizmet vermekten doğan gücünü kullanarak olur. Bu da sıkı bir örgütlenme ve meslektaşın ikna edilmesinden geçer. Gerekirse iş yavaşlatmakla, iş almamakla veya boykotla mümkündür. Bunlar yapılmadan, meslektaşlar arasında disiplinli ve ilkeli bir örgütlenme olmadan ve sonuç almadan kimseyi "meslek temsilcisi" olduğunuza ikna edemezsiniz. 

Kısaca emekçi isen emekçiyle fotoğraf vereceksin ona sadık olacaksın, bürokratın yanında ezik büzük poz vermenin ve lümpenliğin lüzumu yok...

Not : Bazılarının "yahu böyle yaparsak odaları birliği kapatırlar " dediğini duyuyorum. Kapatsınlar vallahi, şu an tüm gençler birbirine "yahu odalara ve birliğe ne gerek var" şeklindeki sohbetlerine tanık oluyorum. Siz böyle fotoğraf çekilme hastalığına devam ettikçe kimse sizi gerekli görmüyor. Benden söylemesi...

Bu Bir Veda Yazısıdır

 Rehber örgütlenmesi süreçlerinde yıllarını geçirmiş bir meslektaşınız olarak mesleki konulardaki son yazımı kaleme almaya karar verdim.

Bu kararı vermemde en önemli etken ülkemizin güncel sosyolojik-kültürel gerçekliği kadar yıllardır bir türlü yapılmayan veya yapılmak istenmeyen (kendimle çelişmemek adına yapılması mümkün olmayan da diyebiliriz) meslek örgütlerinin; mesleki ilkeleri ve kültürünü ortaya koyabilecek düzenlemelerin yapılmamasını da sayabilirim.

Bu yazdığım konu size yabancı gelebilir. Ancak yıllardır bu tartışmayı yapıyor ,çevremle konuşuyor, hatta somut denebilecek katkıları da ortaya koymuştum oysaki...

Durumun tespitine kısaca başlamak istiyorum...

Meslek yasamız ve yönetmeliğimiz ülkemizdeki “meslek yöneticilerimizi” diğer tüm meslek kuruluşlarında olduğu gibi yapısı gereği “oligarşik/bürokratik” birer mekanizma haline getirmektedir. Bu oligarşinin huzur hakları, ödenekleri, sosyal statüleri ve yandaşlarına devşire-bildikleri imkanları ile değişimlerin değil aksine statükonun korunması dışında hiçbir görev ve fonkisyonları yoktur.

Yıllardır;

• Meslek kuruluşlarımız için birlik bir iç tüzük çalışması yapmak suretiyle pek çok konuyu düzenleyebiliriz diye,

• Tureb eğitim gezileri gibi bir imkanımız varken birliğin tüm odalara birer acente şubesi açarak ve onlara bölgesel olarak turların düzenlenmesini sağlayarak ve sadece üye aidatına bağlı olmadan sürekli bir kazanç sağlayabiliriz diye,

• Parasızlık/bütçesizlikten dolayı sürekli hale gelen dil sınavları ve eğitim gezilerine kurumsal bir yaklaşımla eş dosttan değil bir eğitim programı uygulamaya koyarak pedagojik formasyonu olan meslektaşların katılacağı bir sınavla bir “eğitmen havuzunun” oluşturalım diye,

• Dil sınavlarını kurumsal ciddiyetleri gereği üniversitelerin yabancı dil fakültelerine yaptırılsın diye,

• Mesleğin halk ve devlet nezdinde ciddiyetle fark edilmesi, ciddiye alınması, mesleğin diğer meslek gruplarıyla dayanışma içerisine girerek kamusal karakteri gereği sürekli çalışma yapılsın diye,

• Yasa ve yönetmeliğin izin vermediği katılımcılığa ve karar süreçlerinde tabana yayılmayı sağlayabilecek düzenlemeleri yapalım diye,

• Meslek odalarının tüm seçimlerde tüm üyelere açılarak aday olmak isteyen herkesin kendi tanıtımını yapmaya izin vermesi ve tüm sosyal medya mecraları ile açılması sağlansın diye,

• Kuruluşundan beri aynı kadronun başında bulunduğu Disiplin kurulunun halen meslek etiğine aykırı, hakkımız olan yevmiye yerine hanut gelirlerinin kurumsal olarak ikame ederek meslek etiğimizin dejenere edilmesine ses çıkarmayan; haksız rekabete yol açan meslektaşları cezalndırmayan kurulumuz artık bir şeyler yapsın diye,

• “Hanut” gelirlerini konuşmayarak, saklayarak; vergilendirmeden kaçarak gerçek bir meslek kolu olunamayacağı gerçeği nihayet kabul edilsin diye,

• Nadir dillerin mağduriyeti konusunda bir şeyler yapılsın diye,

• Denetimler meslektaşları mağdur etmesin diye,

• Genelgelerle sınırlanan ve zorlaştırılan denetim mekanizmasının kanun çizgisine tekrar çekilmesi konusunda mahkemelere gidilsin diye,

• Eksi operasyonların maliyetinin tüm turizm paydaşlarının ve özellikle rehberlerin emeği üzerinden yapılarak ; kültür turizmini yok ettiğini anlatalım diye,

• Meslektaşlarımızın hastalık, sakatlık, ölüm durumlarında azami destek sağlayabilecek sigorta uygulamasının seçimlik bir hizmet değil zorunlu olarak yapılmasının bir gereklilik olduğu gerçeği kabul edilsin diye,

• Odaların ve birliğin çalışanlarının her seçim döneminde tekrar iş akdi yapılarak sekreteryaların seçilmişlerle aynı süre içerisinde hizmet vermelerinin; gereksiz kıdem tazminatlarının rehber üyelerimizin sırtına yüklenmesinin doğru olmadığının duyurulması için,

• Tarihi-doğal alanların talanına, Ayasofya/Kariye Sorunlarına, restorasyonlar sorunsalına, mesleğin genel itibarsızlaşması sorunsalına iktidarın muhalifi görünmeyelim diye ses çıkarmamanın bizi var edeceğini değil; yok olma meselesi haline geldiğini görelim diye,

• Acenteler birliğinin hakaretamiz çıkışlarına en basitinden bir pasif eylem ( siyah kurdele takmak bile en azından bir şey olabilirdi) iradesi koyarak meslektaşlarımıza moral vermenin ne kadar gerekli olduğunun bilinmesi için elimden geleni dilim döndüğünce yaptım.

• Baktım ne arayan var ne soran... Kimsenin umurunda değil... Sözüm ona mesleğimizi bir emek bileşeni olarak gören cenahta yukarıdaki konularda hiçbir rahatsızlık hissi görmedim. Hatta çok rahat oldukları ve lümpence odaların araçlarını özel işlerinde kullanarak ve hiçbir açıklama veya özeleştiri yapmadan görevlerine devam ettiklerini gördüm.

  Genç kuşakların önünün açılması adına rehberlik meslek mücadelesinden çekildiğimi , hiçbir kurula aday olmayacağımı ve herhangi bir irade beyanında bulunmayacağını taahhüt ederek hepinize veda ediyorum...

  Herkese sevgi ve selamlarımı sunuyorum...

          Mehmet Ulusoy

Pardon? Neyi Bekliyoruz?

 Değerli Meslektaşlarım,

meslek yasamızda yapılması öngörülen değişiklikler yeni Tureb YK nın meclisteki özverili ve kapsamlı görüşmeleri (veya yasamızda yapılması planlanan değişikliğin iktidarın önem sıralamasında çok önde olmayışı) dolaysıyla savuşturulmuş görülüyor.

Ancak meclisin 1 Ekimde açılması sonrasında sorun olduğu gibi yerinde duruyor. 

Sosyal medya mecralarında yasa değişikliği konusundaki karşıt kampanyalar (kimi zaman bireysel kimi zaman da odalarca düzenlenen) ne yazık ki başarısız olarak sürüyor.  Meslektaşların cılız katılımları bir yana  Tureb YK yı bu konudaki duyarsızlıkları konusunda eleştiriyorum. Tüm muhatap kurum, kuruluş ve kişilerin birer hesabı bulunan ve basit bir etiketleme işlemi ile doğrudan mesaj verilebilen Twitter mecrasının merkezi olarak kullanılmasını bir türlü odalara ve üyelere anlatmıyor veya anlatmak istemiyorlar.

 Meslek kuruluşları tüm sorunlarını ya bu yol ile ya da direkt sokağa çıkarak tüm ülkeye duyuruyorlar. Turizm bakanından müsteşarına, bakan yardımcısından Cimere, hatta Cumhurbaşkanlığına merkezi bir etiketleme işlemi ile tüm sorunlarımızı iletilebiliriz. "EYT" lilerin veya "Zafer Partisinin" "başarılarının" bu yöntem olduğunu bildirmek isterim. 

Profesyonellerden destek alarak lütfen bu konuda çalışma yapınız.(Mutlaka paralı kampanya yapılmalıdır)

Gelelim ikinci konuya,

başkanın deyimi ile "Demoklesin Kılıcı" başımızda sallanıyorken lütfen kitlesel bir basın açıklaması yöntemini de yürürlüğe koyunuz. 1 Ekimden önce mesela 30 Ağustos Zafer bayramında en az 1000 kişi ile Ankara'da kitlesel bir "yasa değişikliğini kabul etmiyoruz" ve "yevmiyelerin iyileştirilmesi" temalı basın açıklaması örgütlenmelidir.

Bugünlere gelmemize sebep olan "aman iktidara şirin görünelim" anlayışı ile hareket edecek ve önceki yönetimin devamı anlamında gelecek bir tutum içerisine girecekseniz lütfen şimdiden istifa ediniz. Yasa değişikliği geçtikten sonra istifa ederek sorumluluktan kurtulamazsınız. Mesleki anlamda mevzi kaybedeceksek de vuruşarak kaybetmeliyiz diye düşünüyorum. Kamuoyu yaratılacaksa biber gazı veya tutuklanma riskini göze alabilecek meslektaşlarımızın olduğunu biliyorum. Sorumluluk alınacak zamandır....

 

    

Tureb Genel Kurulunu Beklemeden

 

Tureb Genel Kurulunu Beklemeden

2022 Emitt fuarı geldi geçti…

Fuarda en dikkat çeken detay Türsab başkanı Sn Firuz Bağlıkaya’nın hararetli konuşması oldu.

Bir yandan TÜROFED başkanı ile geçen yılın turist sayıları ve turizm gelirleri konusunda tartıştı; sonrasında ise Kültür Turzim Bakanı tarafından bu yaz meclisten geçirmeyi düşündüğü “Turzim Çatı Yasası” hakkında çok tepkili bir konuşma yaptı. Kendi ifadesiyle “..Meslek yasasının içine TÜRSAB yasasını da sokalım, onu da oradan yok edelim, burada kimse yemez onu..” dedi.

TÜRSAB başkanı ve Turzim Bakanının arasının çok bozuk olduğunu biliyoruz. Acenteciler bakanın merkezinde olacağı bir turizm çatı yasasının otelcileri merkeze alması dolaysıyla acentelerin ise onların altında veya onlara tabii bir yapı olmasından dolayı TÜRSAB’ın yok edilmek istendiğini düşünüyor. Yani müstakil bir yasası olan turizm meslek gruplarının otelciler merkezinde yeni bir çatı altında toplanarak otelcilere tabii olacağı ve mesleki haklarının budanacağı ileri sürülüyor.

Peki; rehberlerin yasası da çatı yasaya dahil edilecek mi? Tabii ki… peki; bizim zaten geçen yıldan yeni bir düzenleme ile “Türkçe rehberlik “dahil, yevmiye indirimi gibi konuların bakanlık ve Tureb nezdinde görüştüğü ortaya çıkmamış mıydı?

 Değerli meslektaşlarım tüm oda başkanlarımızın şimdi, yani hemen şimdi kendi örgütleri vasıtasıyla rehber üyelere (olası sosyal medya eylemleri için) birer twitter hesabının açılması için yazı yazması; ayrıca hemen bölge Türsab BTK larıyla “müstakil meslek yasası” sahibi bir meslek grubu olarak olası bir “ortak” eylemlilik ve strateji belirlemesi gerekiyor. İRO’nun da Türsab YK ile İstanbul’da bir araya gelmesi gerekiyor. Müstakil meslek yasası sahibi olan iki meslek kuruluşunun bir arada durması seslerinin çok daha güçlü çıkmasına sebebiyet verir. Bu sadece stratejik bir birliktelik olmakla beraber belki de ileride çok daha iyi ve içten ilişikler kurulmasına da vesile olabilir.

Türsab ile “Türkçe Rehberlik ve Yevmiye İndirimi” konusundaki mücadelemizi olası bir Çatı yasa karşıtı ortak mücadelesi sonrasına erteleyebiliriz. Ancak şimdi yani hemen hareket edemezsek veya Çatı Yasaya kanunumuzu koruyarak geçiremezsek Tureb genel kurulundan kahramanlık beklemek hayalcilik olur.

Diyeceksiniz ki durum bu kadar mı acil?

Korkarım evet…

NOT: Oda başkanlarının acilen sanal veya gerçekte bir araya gelmesi gerekiyor…

NOT2: İRO YK tabii ki Türsab YK ile kurumsal denkliğe sahip değil, ancak ne yazık ki koşullar bunu zorunlu kılıyor...

Hadi Bir Adım Daha Kaldı...

 Değerli meslektaşlarım,

2021 Aralık ayı içerisinde Türkiye'deki rehber odaları seçimli genel kurullarını topladı. 

Seçimlerin sonucunda bir çok yenilik yaşandı. 

Bunların başında geçen yıllarda sürekli temsilci seçilen meslektaşların önemli büyüklükteki oadalarda liste dışında kalmaları ve yeni dengelerin oluşmasını sayabilirim. Bu "yeni" dengelerin ne oranda rehber tabanının istekleri veya iradeleri doğrultusunda şekillendiği ve bu "yeni" kümeleşmenin ne anlama geldiğini kendi adıma değerlendirmek istiyorum... 

Yıllardır rehber odaları /derneklerinin sürekli başkan/yk üyesi veya delege seçilen; adeta profesyonellerinin/müdavimlerinin/gediklilerinin büyük denklemin dışında kalmaları rehber tabanının memnuniyetsizliği ve köklü bir değişim isteği olarak okunabilir. 

Yıllardır gözlemlenen memnuniyetsizliklerin başında rehberlik yasasının yetersizliği, odaların ve birliğin yeterli maddi kaynak üretememeleri, üretilen kaynakların da son yıllarda yeterince çalışamayan üyelerin yıllık aidat ve kart ücretlerinden başka bir kalemden oluşamaması, eldeki kıt kaynakların da temsilcilerin, denetmenlerin maaş ve huzur hakkı olarak bölüşülmesi olarak anlaşılması, pandemi koşullarında dahi bu yüksek maaş-huzur hakkından önemli ölçüde vazgeçilmemiş olunması, denetimlerin yeterince etkili ve sonuç doğuracak etkide olmaması, ülkemizdeki politik kutuplaşmanın rehber tabanında hissedilerek günlük politik tasarruflara kayıtsız kalınması, anıtsal yapılarımız üzerindeki politik kararlara karşın ciddi bir itirazın oluşmaması, temsilci kliklerinin bu konumlarının avantajlarından hunharca faydalanması vs... gibi pek çok sebep sayılabilir.

Yukarıdaki sebeplerden dolayı rehber tabanının mesajı aslında çok açık. İnsanlar "lütfen sadeleşin, abartılı masraflardan kaçının, bize çok fazla yük olmayın ve çok çalışın" mesajını verdiler diye düşünüyorum.

Bunun hemen yanında " lütfen klikler oluşturmayın, bürokratlaşmayın, tabandan kopmayın ve rehber üyeler sırtından geçinmeyin, (zor zamanlarda özellikle) sıkıntıyı da esenliği de paylaşın" mesajı verdiler diye de ekleyeyim.

Buraya kadar her şey yolunda ancak; seçimler sonucu halen yukarıdaki eleştirilere sebebiyet verecek "eski" alışkanlıklarla delege hesabı yaparak, ilkeden ortak duruştan uzak mesleğin akçeli işlerine daha fazla konsantre olacak "at pazarlıklarının" da terkedilmesi gerekir.

 Tureb seçimleri öncesindeki delege kümelerinde seçilmeye yeterli sayıda delege toplamaya çalışan çevrelere ve onların güttükleri çıkarlar bizi yine "eski" düzene getirecekse tüm ülkedeki değişim çağrısı hiç bir işe yaramayacak, yarım kalacak; eski düzen aynen devam edecektir.Bir adım atıldı, son düzlükte dikkatli olunmalı ve çok çalışan " genç" meslektaşların ve ilkelerinden vazgeçmeyen meslektaların emeği heba edilmemelidir.

Tüm rehber örgütlerinin daha etkin ve verimli olması için bir adım daha kaldı. Ha gayret...

Kurumsal Davranışlar-Etik Davranışlar ve Pusu Kültürü Üzerine

 Değerli meslektaşlarım,

günlerdir sosyal medya mecralarında rehberlik mesleğinin tarihçesi üzerine  paylaşımlar yapıldı. Anlatılmak istenen rehberlik mesleğinin; kendi meslek yasası 2012 tarihli olsa da konu hakkındaki düzenlemenin çok daha eski olduğunu vurgulamaktı.

Mesleğimizin çok eski düzenlemelerde yer almasının dile getirilmesindeki gereklilik ise seyahat acentelerinin bir platformunda yayınlanan " Acente yoksa Rehber de Yoktur" başlıklı yazı oluşturdu. 

Belli ki meslektaşlar arasında oluşan infialeden sonra rehber camiasının acente camiasına "siz yokken biz vardık" tezini dile getirilmesi gerekli görülmüş. Şimdi ise aynı acente platformunda rehber kökenli bir acenteci arkadaş yine aynı mevzuyu (Türkçe Rehberlik Meselesi) doğrulamak amacıyla yine bir yazı yazmış ve sanırım bu yazışmalar böyle sürüp gidecek.

Kişisel olarak "buaralar eskiden hep bostandı" veya "biz sizden eskiyiz" veya "biz daha iyiz/kötüyüz" vs gibi tartışmaların kimseye bir faydası yoktur.

Benim gözlemlediğim farklı bir nokta var;

aynı acenteler platformu pandemi başında turizm bakanlığına acentelerin sorunları başlıklı bir dilekçede birçok başlık yanında bir de "Türkçe Rehberlik" talebini de dile getirmişti. Sadece orada değil Acentelerin gerek platformları gerekse de birliği her fırsatta "Türkçe Rehberlik " talebinde bulunuyor. Aynı konunun "Yeni Türsab Yasasında" (sanırım kadük oldu) yer aldığını çok kez işittim, yine "Turizm Çatı Yasasında" da aynı talep yineleniyor ve bunun dışında ikili görüşmelerde aynı talep onlarca kez ve sürekli olarak rehberlik meslek kuruluşlarından başka tüm mecralarda (özellikle bakanlık koridorlarında) dile getiriliyor.

Arkadaşlar;

biz yasası ve kurumları bulunan kendi mevcudu 11-12000 dolaylarında eş ve çocukları ile en az 50000 kişilik bir topluluğuz. Seyahat Acenteleri Birliğinin yasal meşru seçilmiş organ temsilcileri her uygar ülkede olduğu gibi (böyle bir meşru talep varsa eğer) bunu dile getirmekten, rehber meslek kuruluşları ile istişare ve görüşme yeteneğine sahip değil mi de; sosyal medya platformlarını aracı olarak kullanıyor? Bahsettikleri bizim meslek alanımız. Yani ekmeğimizi, aşımızı kazandığımız, çocuklarımızı okuttuğumuz, ailelerimizi geçindirdiğimiz mesleğimizin uygulama alanı. Bu alanı doğrudan etkileyecek bir yasal değişikliği bizi muhattap almadan, danışmadan aracılarla dillendirilmesini etik bulmuyorum.

Kendi konumsal durumlarını ve sermaye gücünü rehberlere karşı sopa gibi kullanmaya kimin hakkı vardır ? (How dare you? Greta Thunberg) 

Acenteler birliği eğer tek sorunları rehberlik ücretleri ise bunu açıkça söyleyebilmesi gerekir. Gerçekten küçük gruplarda bu ücret yüksek geliyorsa (ki gelebilir) bu konuda istişare ve ortak çözüm iradesi gösterecek rehberli meslek kuruluşları ile görüşme niyet ve iradesine sahip değil mi?  Rehberlik camiasının meşru seçilmiş yöneticileriyle uygar insanlar gibi görüşmek neden bir opsiyon sayılmıyor da rehber camiasına sürekli yasal düzlemlerini geçersiz hale getirebilecek bir tehdit mekanizması kullanarak konuyu direkt bakanlığa götürmek istiyor? Artk sürekli; biz işimizi bakanlık kulislerinde hallederiz veya "para bizde eğitim sorulmaz" diyen arkadaşların bizi sürekli bu etik dışı tutumlarıyla tehdit etmesi bıkkınlık getirdi.

Yasal süreçler belli, kanun teklifiniz varsa paylaşınız konuşalım ama "rehber camiasına rağmen" bakanlık koridorunda birebir kulis ile işini kotarmaya çalışmak kurumsal bir davranış değildir. Tabii genelleme yapamayız eminim ki pekçok acenteci arkadaşlarımız da böyle bir duruma düşürülmekten rahatsızdır.

Yasal kurumlarımız varsa birbirlerini görmezden gelme/ yok sayma veya tehdit etme hakkımız yoktur. Tüm kurumlar yetkilerini yasalardan alır ve yasalar sonuçta "millet iradesinin" tezahürüdür. Bunu kabullenmemek hukuku yok saymaktır. Hukuku yok saymak devleti yok saymaktır.

"Türkçe rehberlik " kurumunu hiç tartışmayacağım; ama biliyoruz ki bu sözümona talepleri bu hamle ile sınırlı değil. Hatta anadolu turlarında da rehber zorunluluğu kalksın istiyor arkadaşlar. Her müze kapısında rehberler beklesinler istiyorlar. "Rehberi müze kapısından alalım bakalım işimize" deniliyor.

Bu tutmları değişmeyecekse rehberlik meske kuruluşları yöneticilerimize açık çağrımdır, sizler de Tüm Doğa, Yürüyüş, Trekking Derneklerinin acentesiz tur yapmasını özgürleştirecek yasal düzenleme talebinde bulununuz lütfen. Derneklerin, "Altın gününde buluşan teyzelerin" , okulların da bu özgürlükten mahrum kalmaması gerekir. Havalimanından yolcu alma acentelerin tekelinde olmasın rekabete açık olsun. Bizim meslek yasamızda rehberlerin acentecilik yapması yasak. Bu durumun da değişmesi için talepte bulunalım. Hatta kimseyle görüşmeden; bakanlık koridorlarında kimseyle paylaşılmayan yasa tasarıları ile; bir bir pres ve kulis yaparak... 

Sanırım bu çağrımın etik olmadığını düşünenler olacaktır. Acentelere hepimizin ihtiyacı var. Onların etik dışı veya kurumsallıktan uzak davranışlarını taklit etmemek gerekir. Kafa kafaya verip turizmin pandemi süresince veya sonrasında nasıl toparlanacağını konuşmalıyız. Konuşabilmeliyiz. İki eşit unsur konuşmalı, müzakere etmeli, ortak aklı çalıştırmalı ve meslektaşlarımıza , ülkemize ve topluma faydalı olmalıyız. Birbirimizi düşman görmek çözümlere değil çözümsüzlüğe teslim olmak anlamını taşır. 

Konuşalım, Batıya has "duelloya davet edelim rakibimizi" , Şarka has "pusu kurma" kültüründen vazgeçelim.

Sermaye örgütüyüz, biz güçlüyüz, bakanlığı biz etkileriz vs gibi düşünce sahiplerine tekrardan söylüyorum bu tutumunuza son veriniz. Zira siz böyle devam ederseniz emin olunuz ki kısasa kısas devreye girecektir. Bunun da kimseye faydası olmayacaktır.

Sevgilerimle...

İyi Yasa/Kötü Yasa İkilemi İnceleme 1

Değerli meslektaşlarım,

Meslek yasamız çıktığı günden bu yana herkes tarafından hem olumlu hem de olumsuz yönleri itibariyle eleştirilmiştir. Eleştirileri uzun uzadıya yazmanın faydası ayrı bir tartışma olsun; aslında yasayı uygulayıcıların; yani meslek kuruluşu yöneticilerinin daha da önemli olduğu görüşündeyim.

Yani seçtiğimiz kişilerin özelliklerinin yasa ve yönetmeliklerden daha önemli olduğunu iddia ediyorum.

Ne demişler “ .. "En iyi yasa kötü uygulayıcı elinde berbat, en kötü yasa iyi uygulayıcı elinde mükemmel olur"

Bu cümle hukuk aleminde bilinir ve bize aslında yasa ve yönetmelik mükemmel dahi olsa uygulayıcının belirleyici olduğunu hatırlatır. Bu sebepten dolayı doğru yöneticileri belirlemek gerekir.

Neden mi…

Ülkemizde “örgüt”-“örgütlenme” sözcüklerinin 12 Eylül faciası sonrasında insanları ne denli bezdirdiğini/ korkuttuğunu biliyoruz. 12 Eylül silindiri tarafından ezilen insanlar ise koruyucu olma adına çocuklarını bunlardan mümkün mertebe uzak tuttu. Politikadan, örgürtlülükten ve ilkelerden kopan gençlerimiz ise giderek ilkeszileşmeye başladı.

 Buna bağlı olarak 12 Eylül sonrası nesiller için hep apolitik benzetmesi yapılmadı mı?

Örgüt sözcüğünden de örgütten de örgütlenmeden de uzak durulmadı mı?

Örgütsüzlük de bu toplumu bugünkü hale getirmedi mi?

Örgütsüz- ilkesiz yığınların bugünkü durumumuzun oluşumuna katkısı olmadı mı?

Bunun yanında bir de şarkın ve ülkemizin; kendi özgül dinamikleri var. 

İnsanlarımızın temel motivasyonu “çıkar”-“fayda”. ( Kollektif fayda yarar değil bireysel fayda ve yarar). Yönetici seçilen arkadaşlarımız da kültürel olarak içine doğdukları kültürel iklimden beslendiler, bu düzenin okullarına gidip; toplumsal havasını soludular.  "Öğrenilen" değerlerimizden beslendiler. 

Modern değerler sayılabilecek; "verimlilik- şeffaflık- hesap verilebilirlik- iletişim- üyelere sürekli bilgi akışı" gibi kriterlerin yerine; “Bal tutan parmağını yalar” gibi kriterleri tercih ettiler. 

Haliyle bu durum tüm mevki- makam sahiplerine sirayet eden bir “bürokratlaşma” gerçeğini doğurdu. Yöneticilerin gerçeklerden kopmasına sebebiyet verebilecek; Yüksek ve garantili maaşları, genel sekreterleri, makam arabaları, yandaş motivasyonu ve devlet bürokrasisi ile ilişki kurma durumları ile birlikte değişim kaçınılmaz oldu. ( Sosyal medya etkisini de eklemeli sanırım…)

Yukarıdaki durumlarını analiz etmek yerine bir de on yıllardır muktedir olanların iktidarlarını pekiştirme ve sürdürme adına kendilerini olağanüstü savunma alışkanlığı gelişti. Kazara bir eleştiri duyduklarında hemen komplocu olmanız, dış mihrak savunucusu olmanız veya vatan haini olmanız an meselesi. Bu savunma güdüsü adına bir de çok yakışıksız-yakıştırmalar yapılıyor; “.. biz olmasak batarsınız..” veya “ ah biz nelerle uğraşıyoruz sizin haberiniz yok..” veya “.. bunu sizden öğrenecek değiliz..” veya “.. siz ne anlarsınız?..” gibi kibirli türevleri de var.  Bir de muktedir olma ve kalma hırsı..

Bir de bu muktedirlere bağlanmış olan klikler ve yandaşları var. Muktedirlerin sundukları/sunacakları tüm ayrıcalıklardan faydalandığı için iktidarı cansiperane savunan meslektaşlar.

İktidarlarını devam ettirmek için de suya sabuna dokunmadan, kimsenin ayağına basmadan, hiç dikkat çekmeden yönetimleri sürdürmek. İdare etmek işte tam böyle bir şey. Renksiz-kokusuz idare edip gitmek…

Parça bütünden ayrılamayacağı için ülkemizdeki tüm meslek odaları, siyasi partiler, sendikalar veya derneklerde bile durum aynı. Bu yüzden rehber topluluğunda bu durumun olmaması şaşırtıcı olurdu.

Ülkemizdeki meslek kuruluşlarının yöneticileri yukarıda sayılan süreçlere maruz kalarak; kişisel faydaları ve ikballerini gözeterek yöneticilik yapıyorlar. Bu profildeki yöneticilerimiz değişiyor, dönüşüyor, yozlaşıyor ve mesleğine ve meslektaşlarına yabancılaşıyorlar.  

Bu düzenin son bulması ise ancak kendi meslek kültürümüzün ilkelerini belirlememiz ve kalıcı hale getirmemize bağlıdır. İlkeli bir birlik kadrosu seçerek mesleki kültürümüzün ilkelerini belirleyip bu anlayışın değiştirilmesi gerekiyor.  

Deeğerli meslektaşlarım, yazdıklarımı okuduktan sonra bugüne değin seçilmişleri ve icraatlarını lütfen bir gözönüne alarak bir düşünün. Yukarıdaki tarife uymayan beş-on arkadaşımız dışında (kendilerini tenzi ederim) hepsinde yukarıdaki özellikler belirmedi mi? Bu konuyu tartışmaya devam edelim...

NOT: Önerileri aşağıya yazalım...

Sevgiler...

 

Temsil İlişkimiz Hakkında

Değerli meslektaşlarım,

Pandemi döneminde rehber kamuoyunun dikkatini çeken en önemli olayları sizinle tartışmak istiyorum. Bildiğiniz gibi tüm sosyal medya mecralarında rehber kamuoyunun büyük bir çoğunluğunun yaptığı paylaşımlarında ve tartışmalarında pandemi dönemindeki turizm faaliyetlerinin durması, işsizlik, “rehberlere tahsis” edilen kredi başvuruları, iş yokluğuna rağmen bahsi edilmeyen kart ücret iadeleri, oda ve birlik yöneticilerinin böylesi zor zamanlardaki sessizliği ve nihayet siyasal iktidarın mesleğimizi doğrudan ilgilendiren Çoklu Baro, Kıdem Tazminatı veya Ayasofya hamleleri gibi konularda yoğunlaştı.

Bu tartışmalar sürerken Ankara’ya sokulmayan Baro başkanları ve kimi avukatların güvenlik güçlerince tartaklandığı görüntülerini izledik. Sorun yeni yasa ile birlikte Avukatlık meslek örgütlerinin mesleki gücünü azaltacak “çoklu baro” tartışmasıydı. Yani illerde artık birden fazla baro olacak ve avukatlar diledikleri baroya kaydolabilecekler. 6326 sayılı Rehberlik meslek yasasının çıktığı dönemde iktidar çevrelerince “..sizin yasanız model yasa ileride diğer meslek örgütlerine de uygulanacak..” denildiğini hatırlıyorum. Evet bizim yasamızda birden çok oda ve birden çok birlik meseleleri düzenlendi. Mesleki örgütlerimizin gücü bölünmesin diye birçok sağduyulu meslektaşımdan böyle bir durumun; yani birden çok oda veya birliğin kurulmaması gerektiğini işittim. Yine de bir an düşündüm bugünkü odalarımız ve birliğimiz ve onun üyeleri de bunu düşünüyor mu diye.. Yine tanık olduğum kimi meslek odası üyelerinden birçok kez; “.. o kadar sayıda üyenin noter başvurusunun maddi karşılığı bulunmaz ve kurulum gerçekleşmez..” diye de işittim. Her ilde birden çok baro kurulması (liberal baro- solcu baro- sağcı baro- İslamcı baro- vegan baro vs) meslek örgütlerinin dayanışması bağlamında bir kez bile meslek birliğimizce değerlendirilmedi. Bunu çok yadırgadım. Birden çok baro demek iktidar yanlı baroların kayırılması anlamını taşır; bizim odalarımız ve birliğimizde de böyle bir bölünme olmasın diye en azından bu konuda bir değerlendirme yapabilirdi. Yapmadılar…

Yine sendika başkanlarının saraydaki bir toplantısından çekilen bir fotoğraf karesi de belleklerdeki yerini aldı. Konu kıdem tazminatı. Yüzlerce meslektaşımızın maaşlı olarak çalıştığı gerçeği göz ardı edildi ve odalarımız veya birliğimizden bir kişi bile bir açıklamada bulunmadı. Kendim de yıllarca maaşlı çalışan ve hakları kısmen gasp edilen bir rehber olarak kıdem tazminatı düzenlemesinin meslektaşlarımızın aleyhine olacağının ifade edilmesinin fevkalade gerekli olduğunu düşünüyorum. Seyahat acentelerinden emekli bile olmuş meslektaşlarımız varken halen çalışan meslektaşlarının en önemli teminatı konusu nasıl pas geçilir anlaşılır değil. Ne bir ses ne bir nefes…

Günümüzün en can alıcı gündemi ise Ayasofya’nın ibadete açılması konusu oldu. Ankara Odası hariç (Ayasaofya açıklamasından ötürü tüm Yönetim Kurulunu ve Başkanımızı kutluyorum) diğer tüm odaların ve birliğin sessiz kalmalarını ise rehber kamuoyu açısından kabul edemiyorum. Zira bu dünyamız üzerindeki en müstesna müzelerimizin başında gelen bir yapı hakkında meslek kuruluşunun bir görüşünün olmaması mümkün müdür? Çok fazla ayrıntıya girmeden Ayasofya Müzesinin hepimizin hayatında, kazancında, eğitiminde hakkı var arkadaşlar. Yıllarca yapılan anlatımlar, yazılan yayınlar, kitaplarla faydasını cebine koy; müzenin ibadete açılması konusunda ise tek kelime etme..

Kendi adıma benim meslek odam veya benim birliğim diye sahiplenmem gereken bir kurumun davranışı bu olamaz. Temsil istiyoruz… Bizi temsil etmenizi istiyoruz bu kadar basit... Hizmete gönüllü olundu bundan kaçılmaz. Müspet veya menfi bir açıklama yapılmamış olmasını içime sindiremiyorum. Ayasofya konusunda yoksan; hiç yoksun demektir…Vebal taşınacak haberiniz olsun…  

Siyasal iktidar ile ilişkilerini zedelememe; onlarla farklı görüşlere sahip olmama adına “sessizlik politikası” tercih edilmiş gibi görünüyor. Bunu bir politik tercih olarak okuyabiliriz.  Ya da yöneticilerimiz korkuyor. Korku son derece insani bir durumdur. Ancak oda ve birlik yöneticilerinin korkması temsil ilişkisini zedeler ve mümkün değildir. Zira işleri bizleri; tüm rehberleri temsil etmektir. Korkarak bizleri nasıl temsil edebilirler? Ben böyle bir temsil ilişkisini kabul etmiyorum.

Son dönemlerde bir de biz meslek birliğiyiz; bizim muhatabımız meslek odalarıdır, rehberler değil diye de bir üslup tutturulmuş. Tipik bir bürokratlaşma ve seçkincilik belirtisi… Asiller biziz sizler vekilsiniz; lütfen unutmayın ve insanları rehber örgütlerinden nefret ettirmeyin. Meslek örgütleri çok değerlidir. Onları daha da değerli kılan yöneticileridr...

Yeni Normal

2020 yılının Mart ayının 12’si idi. Eve kapanmak zorunda kaldık. Kimileri için bu zorunluluk bazı fırsatları doğurdu. (Ülkemizde sık sık kullanılan “Her krizden fırsat yaratma” gibi çok çıkarcı bu metafor ile karıştırmamak lazım) Bu zorunlu evde kalma durumu herkesçe farklı değerlendirildi. Kimileri web üzerinden sohbetler, bilgilendirmeler, eğitimler, konferanslar ve toplantılar yaptı. Kimileri ise yıllardır yapılamayan/ zaman bulunamayan veya ihmal edilen işlerini yaptı. Henüz okunmayan; ama sürekli arzusu hissedilen kitaplar okundu veya uğraşlar; hobiler veya enstrüman pratikleri yapıldı. Medya üzerinden yaratılan muazzam korku hijyen anlayışlarını kökten değiştirdi. Artık eve kimse sokulmuyor, eve getirilen alışveriş poşetleri bile her evde farklı hijyen ve dezenfeksyon tedbirlerine tabii kılındı. Kimi meyveyi bile arap sabunu ile yıkarken kimileri ise sirkeli suda bekletti. En az 6-8 saat bekletilen ve böylece kovitten arınması beklenen eşyalarla dolup taştı balkonlar. Daha önce bu kadar metodik olarak yıkamadığımız ellerimize artık bir başka gözle bakarak ve bize gösterilen şekilde yıkamaya başladık. Yani en az 20 saniye parmak aralarını hem alttan hem üstten ovarak, baş parmakları, avuç içini ve bileği de dahil ederek yıkamaya başladık.

Televizyon ve internette gerek web bağlantısı yapılarak gerekse de stüdyoda ağırlanan kimi “bilim” insanı tarafından binlerce kez tekrarlanan yeni kavramlarla tanıştık. Her birimiz neredeyse birer epidemiyolog olduk. Artık virüs ile bakterinin çok farklı olduğunu öğrendik. Antibiyotiklerin virüslere işlemediğini, kesin tedavi için aşı çalışmaları yapılmaya başlandığını öğrensek de kesin sonucunun en az birkaç yıl süreceğini de üzülerek öğrenmiş olduk.

Dünya nüfusunun çok aşırı arttığını, buna karşılık insanoğluna besin yetiştirmek için ve en önemlisi daha karlı olması için kullandıkları yöntemler insanoğlu için artık ölümcül risk taşıyor.

Doğa ve hayvanlarla barışık olan kimi virüslerin insan bedeninde “zıvanadan” çıkabileceğini öğrendik.  Çin’deki canlı hayvan pazarlarından bile artık haberdarız.

Virüslerin mutasyona uğradığını öğrendik. (İroni burada olsa gerek; evrimi reddedenlerin mutasyona en küçük eleştirisini okumadım duymadım)

Bazı kitlesel hastalıkların aniden sona erebileceğini öğrendik. Tarihsel süreç içerisinde ilkçağlardan başlayarak Orta çağa; kısaca Kara Veba’dan İspanyol Gribine, Domuz Gribinden İnfluenza’ya, Mers’ten Sars’a karşılaştırmalar ve Epidemi, Endemi, Pandemi, Bulaş, Sekresyon, Partikül, Entübasyon, Ventilatör, Damlacık vs vs gibi terimler hayatlarımızın tam orta yerine tabiri caizse “otağ” kurdular ve hiç gitmeyecekmiş gibi yerleştiler.

Bir de sürekli komplo teorilerine maruz bırakıldık. 5G nin ölümcüllüğünden tutun; virüsün ölümcüllüğünün abartıldığını, tüm sürecin Dünya Sağlık Örgütünün tezgahı olduğundan tutun olağan şüpheliler olan Rothschild Ailesi ve İlluminati dedikoduları halen devam ediyor.

Nitril cerrahi eldiven, N95 maske, dezenfektan, sosyal mesafe gibi yeni normalin gerekleriyle tanıştık. Meraklısının önceden de aşina olduğu asırlık kolonya ve arap sabunu altın çağını yaşıyor. İstatiksel bilgiler, karşılaştırılan ülkeler, tablolar, her biri bir can; evlat,ana,baba, kardeş, yar, yeğen, torun vs olan canlar giderek rakamlara dönüşerek acaba ne zaman rakamlar düşer gibi tartışmalar gündelik hayatımızın parçası oldular.

Tabii yukarıda değindiğim zorunlu evde kalma durumu serbest meslek sahiplerini, devlet memurlarını ve esnafı kapsadı. Üretimin tamamen durmaması için ise işçiler ve emekçi yığınlar salgının ölümcül risklerine rağmen çalışmaya devam ettiler. Devlet hemen paketler açıkladı. Başvurusu yapılan ücretliler için Kısa çalışma adı verilen bir yöntemle 1400 TL ücret ve SGK primleri ödemeye başladı. (En azından ona da şükür…) (Bu rakam asgari ücret kazanılması durumunda söz konusu) Esnaflara da seyahat acentelerine de Turist rehberlerine de kamu bankalarından krediler tahsis edildi. Bu arada tahsis etmek kredi vermek anlamını ne yazık ki taşımıyor. Söz konusu paketlerde ise dikkat çeken özellik düşük faizli kredi tahsisi idi. Yani borçlandırılmaktan söz ediyoruz. Kimseye beş kuruş hibe verilmedi. Anayasamızdaki Sosyal devlet İlkesini bırakın normal koşulları; salgın günleri gibi yıkıcı etkileri olacak günlerde bile mumla arıyoruz.

Değerli meslektaşlarım, Covid19 mücadelesinin kontrollü normalleşme adı ile farklı bir evresine girmiş bulunuyoruz. Artık toplumun birçok tabakası “yeni normal” olarak adlandırılan ve dezenfektanlı, maskeli ve sosyal mesafeli olarak gündelik hayatını olağanlaştırmaya çalışıyor. Meslek kuruluşumuz da bakanlığın ve Bilim Kurulunun online eğitimi ile Covid19 Eğitimini kendi sistemi üzerinden üyelerine sunmuş durumda. Eğitimi izleyenler “izledi” tuşuna basarak birlik datasından görülecekler.

An itibariyle rehber meslektaşlar; acenteler batmaz ise (!) iç pazarda Türk tüketicinin tüketim ve seyahat eğilimleri ve istekleri; yurt dışı pazarda ise Türkiye Cumhuriyeti’nin ve tüm kurumlarının memleketimizin güvenli olduğu hususunda yapacağı ve “tüm dünya” kamuoyu ve medyasını hedefleyen kampanya ve ikili çalışmaları ölçüsünde istihdam ve çalışma olanağı bulacaktır. Aksi takdirde kütüphane fonlu webinarlara devam edeceğiz…

An itibariyle de yeni normal halinde turizmin nasıl yapılacağını yaşayarak öğreneceğiz. Rehberlik mesleğinin icrası konusunda ise tüm meslektaşları bekleyen önemli bir sorun var. Bize çok fazla sorumluluk yüklenmiş gibi gözüküyor. Bunun dışında olası bir müşteri kaynaklı enfeksiyon durumundaki iş kaybının ne şekilde ve kim tarafından üstlenileceği muamma; ayrıca sigorta durumu da genel hükümlere bırakılmış ve ne yazık ki belirsiz görünüyor. Unutmayalım Covid 19 un tedavi sonrası kalıcı hasar bırakıp bırakmadığı konusunda farklı görüşler var.

Her şeye rağmen umutsuz da yaşanmıyor…

Kule...! Bu bir SOS Çağrısıdır.. Sesimiz Geliyor mu?

Değerli meslektaşlarım, Covid 19’un bizleri evlerimize hapsetmesinin kendi adıma 70.gününde ülkemizin, dünyanın, mesleğimizin geleceği konusundaki tedirginliğim ve devamındaki büyük belirsizlikler devam ederken; meslek örgütümüzün yaptıklarını, yapmadıklarını veya yapamadıklarını izliyorum. Tabii bir de yapmak istemedikleri de olabilir... Ancak ona kafa yormuyorum açıkçası… Bir kere çok açık ve somut olarak ortaya çıktı ki meslek birliğimizin kriz planı yok (muş)! Olmalı hem de yöneticilerin insafına bırakılmadan ve herkesin içeriğini bileceği bir planın ve uygulamanın olması gerekir. Hem de onların ne yapıp ne yapmak istemediklerine bakmaksızın olmalı…

Bu kriz planının rehber üyelerimize yönetici, delege veya başkaca bir sıfatları olmaksızın hepsine anlatılması ve gerekçelendirilmesi gerekiyor. Bu kriz-planı yasaya konulamaz, yönetmeliğe konulabilir ancak yönetmeliği değiştirme süreci çok meşakkatli ve bakanlık eşgüdümüyle yürüdüğü için en uygun yol birlik yönetiminin hemen bir tüzük çalışmasına gitmesidir.

Tüzük bağlayıcıdır (kanunlara ve yönetmeliklere uygun olduğu müddetçe), seçilecekleri bağlar ve kapsayıcı olarak düzenlenebilir. Tüm meslektaşlarımızı tartışmaya ve işlerin takibi açısından konulara ortak etmeyi uygun görüyorum. Tüzük işinin başka yönetimleri bekleyecek durumu yok bence acilen bir şeyler yapılmalıdır. Acil gördüğüm konuları şu şekilde saydım.

•             Tureb YK acilen bir tüzük hazırlayarak; küresel salgın hastalık ve benzeri aciliyet gerektiren durumlarında yapılacak çalışmaları peşinen hazır tutmalıdır. Böylesi durumların seçilecek yönetimlerin yönetim kabiliyetine, dünya görüşüne, takdir yetkisine bırakılmadan tüzük eliyle zorunlu hale getirilmesi zaruri bir ihtiyaçtır.

•             Tureb YK elindeki RBS verilerini kullanarak yaş, sigorta, kalıcı hastalık veya düşkünlük gibi üyelerin maruz kaldığı/kalacağı zor durumlardan etkilenecek üyeleri tespit etmelidir; bunlardan yaşları dolaysıyla kısıtlamaya maruz kalarak, ilaçlarını alamayanlar, ihtiyacı olanlar, tedaviye götürülmesi gerekenler, alışveriş ihtiyacı olanlar için saha çalışmasını odalar vasıtası ve gönüllüler eliyle yapmak zorundadır.

•             Bahsi geçen tüm iş ve işlemlerin ücretsiz yapılması gerekir.

•             Tureb YK kriz plan ve örgütlemesi yaparak krizlere yıllık belirli bir ücreti (bütçenin veya sınav gelirlerinin veya gezi gelirlerinin oranı tüzükte belirlenebilir) kenara koymayı taahhüt etmeli veya alt yapısı sağlam bir mesleki yardım sandığı oluşturmalıdır. Hatta daimî gelir elde edebileceği enstrümanlar geliştirerek ciddi birikimler yapmalıdırlar. Krizde anlaşıldı ki parasız bir birliğe kimsenin ihtiyacı yok.

•             Bu paraları yatıracağı banka veya bankalarla da herhangi bir aracı olmaksızın (bizim durumuzda bakanlık gibi) tüketici kredisi veya mikro kredi veya faizsiz ve masrafsız kredi pazarlıklarını kendisi sürdürmelidir.

•             Kriz nedeniyle çalışamayacak olan meslektaşların eylemli olmak için ödedikleri kart ücretleri konusunda pandemi-küresel salgın veya mücbir sebep durumlarında üyelere ne şekilde kolaylık sağlanacağını veya ücret iade oranlarını da ortaya koymalılar.

•             Eğitim gezilerinin esaslarının (hem eğitmen seçimi hem de acente seçimine ilişkin objektif ve açık ilkeleri bulunan nesnel koşulların belirlenmesi suretiyle) tüzükle belirlenerek şu andaki rezalet durum ortadan ebediyen kaldırılmalıdır.

•             Odalarda ve birlikte çalışanların özlük hakları ve benzeri durumlar da tüzükle belirlenmeli; oda veya birlik yönetimlerinin keyfine bırakılmamalıdır.

•             Çok büyük masraf teşkil eden genel sekreterlik müessesinin profesyoneller eliyle değil meslektaşlar arasında yapılmak suretiyle çok daha ekonomik hale getirilmesi.

·        Rehber üyelerin bilgilendirilmesi hususunun belirlenmiş ve duyurulacak tarihlerde düzenli olarak sürmesinin bir zorunluluk haline getirilmesi gerekir.

•         Bu süreçte meydana gelen çok sayıdaki rehber ölümlerinin meslek kaynaklı olmasından dolayı çok acilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda “fiili hizmet zammı” olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması için bu kanundan faydalanmak isteyen; Türk Hemşireler derneği, Türkiye Denizciler Sendikası, Demokrat Eğitimciler Sendikası, Yargıçlar ve Savcılar Birliği ile temas kurarak ve meslektaşların ölüm istatistiklerini de barındıran bir çalışmanın yapılarak meclisteki tüm partilere gidilmesini aciliyet sayıyorum... Hatta yeşil pasaporttan bile acil bence...

•       Son olarak tüm bu önerileri dinleyecek ve ciddiye alacak yöneticilere ihtiyacımız var. Kendisini emek bileşeni gören, mesleğimizin emekçi karakterinden ısrarla uzaklaşarak akademik kariyer statüsü ekleme meraklısı olmayan; 14.000 kişinin ödentileri ile kendilerini cilalamayan, “fildişi kulelerinden “inerek, insanların sıkıntılarına çözüm üretmeye istekli olan, ahbap-çavuş ilişkileri kullanarak eğitim gezilerini kapatan ve genç meslektaşları yönetici seçimlerinde yönlendirmeyen,  hepimize aynı göz hizasından bakmayı becerebilen kendisiyle barışık ve kendisine ve makamlara çok da fazla önem atfetmeyen yöneticiler lazım. Gerektiğinde kavgayı da göze alabilecek… tabii bir de bu satırları okuduktan sonra tepkilerini ortaya koyacak meslektaş da lazım… Sevgilerimle…

Salon-Sokak İkilemi Üzerine Bir Deneme

Korona virüsünün evlere hapsedebildiği serbest meslek erbabı rehber meslektaşlarımız bugünlerde post-korona dönemini tahlil etmekle meşgul. (Hapsedebildiği dedim çünkü sanayi üretimimizin durmaması için hükümet-sermaye ve iş çevreleri işçileri salgına rağmen fabrikaya götürmekte beis görmüyor) 

Salgın hastalığa ilişkin olarak alınan sıkı tedbirlerin gevşetileceği günleri sanki normal hayata hemen dönülecekmiş gibi algılayan da var; seyahat trendlerinin ve bilcümle seyahat alışkanlıklarının koronalı dönemde değişeceği algısına sahip olanlar da. Anlaşılacağı üzere herkesin işlerin bir nebze normalleşmesi yönünde yoğun bir isteği var. Tabii ki anlaşılır bir durum. Kolay değil herkesin kenarda birikmiş parası yok. Borçlu olanlar, taksit-kredi ödeyenler, kira ödeyenler vs.

Korona kriziyle beraber tüm etkilenen sektörler gibi turizm sektörüne de hükümet tarafından bir “destek “paketi veya “can suyu” paketi veya “işe devam” kredisi adlarıyla çeşitli “destekler” sunuldu. Tabii destekten amaç sektörün varlığını sürdürebilmesi için bir nebze de olsa bir maddi yardım yaparak işlerin devamını sağlamaktı. Ancak  bu “destekler” görüldüğü gibi karşılıksız değildi kredilerin faizleri, masrafları vs. talep ediliyordu. Hem de krizin ne kadar süreceği bilinmezken. (Yüzyılın başındaki İspanyol gribi pandemisinin 2 yıl sürdüğünü de belirtelim bu arada; aşı çalışmalarının da en erken Şubat 2021'de sonuçlanacağı öngörülüyor.)

Gelişmiş veya zengin ülkelerdeki gibi “sevgili vatandaş; hesap numaranı ver de hesabına para yatırayım” şeklinde ne yazık ki olmadı durumlar.

Bu süreçte Rehber kamuoyu da başta meslek örgütünden buna benzer bir destek bekledi. Hatta bunun bir kredi değil de bir hibe şeklinde olmasını bekledi. Meslek birliğinin kendisinin anlaşılan maddi destek verecek gücü yoktu. Sonrasında ise Bakanlık nihayet rehberlere yönelik bir kredi verileceğini duyurdu. Kredi idi bu yani hibe değil. Üstelik masrafını da faizini de istiyordu. Aslında tüm kamu/özel bankalarının verdiği türden bir krediydi bu. Yine de cefakâr rehber kamuoyu buna da şükür dedi ve başvurularını yaptı. Tabi meslekte pasif olanlara yönelik değildi bu kredi adımı sadece çalışma kartını almış olanlara idi. (Faal-eylemli)

Devlet nezdinde meslek birliğimizin ve meslek odalarımızın bilinilirliği-tanınırlığı- dikkate alınırlığı ne yazık ki istenilen düzeyde değil. Bunu özellikle kamu yönetimindeki yetkili memurlara kanunumuzu her gün anlatan ama sonuç alamayan oda/ birlik yöneticilerimize sorabilirsiniz. Her kaymakama, her turizm müdürlüğü çalışanına herkese anlatırlar ancak yine de anlatamazlar.

Buna gerekçe olarak rehberlik ediminin bir emek yoğun faaliyet olmasını; artı değer - sermaye yaratmadığı için seyahat acenteciliği veya otelcilik sektörüyle sıkı sıkıya bağlı olsa da kişisel emek gerektiren bir iş olduğunu söyleyebiliriz.  İşimizin karakteristik özelliği kişisel entelektüel birikim, yabancı dil bilgisi ve tecrübelerimiz ölçüsünde hizmet üretmemizdir.
 Bu hizmet başka bir sermayedar zümrenin getirmek için yatırım yaptığı, başka bir zümrenin  konaklama tesisinde kalan ve yine başka bir zümrenin aracında seyahat eden yerli/ yabancı turistlere bu işin yapılmasıdır. Hem de turisti getirenle sözleşme yaparak yapılmasıdır. Yani grift bir iştir. Devlet bizimle ilgilenmez. Hatta sermaye gruplarının bize karşı yürüttüğü kampanyalardan etkilenir. Bu duruma her vurgu yaptığımızda kendi meslektaşlarımızca hep eleştirildik.

Devletler meslek gruplarını; onlardan elde edeceği fayda (vergi- döviz girdisi- yatırım) nispetinde konumlandırır.

Turizm sektörü içerisinde sermaye koymayan, yatırım yapmayan (meslektaşlarımızın kendilerine yaptıkları yatırımları saymıyorum) ve artı değer üretmeyen tek meslek koluyuz. Varlığımız kanun yoluyla zorunlu hale getirilmiş. Soğukkanlılıkla kendimizi çok da aşırı önemsemeden mesleki haklarımızı nasıl koruruz, nasıl geliştiririz, krizlerle nasıl başa çıkarız hesabını kendimizi merkeze alarak yapmamız şart. Bizim meslek olarak hiç kimseyle aynı gemide olmadığımız görmemiz lazım. Yaklaşık 8000 eylemli üyesi olan mesleğin kalıcı gelirler elde ederek üyelerini koruyabilmesi gerekir. Eğitim gezilerinden, yabancı dil sınavlarından, çalışma kartlarından milyarlar toplamakla olmaz; bu gelirleri daha da büyütecek projeleri geliştirmemiz gerekir. Üstelik çok da bilinmez şeyler değil bunlar. İstenirse rehberden değil acenteden bile sözleşme başına matbu bir ücret alınsa yılda milyonlarca lira tasarruf edilir. Rehber kamuoyuna da lisanı münasiple anlatılırsa kimse itiraz da etmez. Yeter ki rehberlerin faydasına bir adım atılsın…

Bu görüşlerimden dolayı beni eleştiren meslektaşlarımız; ki her biri salon-insanıdır; kendilerini benim gibi düşünenlerden her zaman daha üstün görmüşlerdir. Bu üstün görme durumunu ise hep bir sosyolojik sebebe bağlama ihtiyacı göstermilerdir. Kimi zaman seçkin okullardan mezun olunmaması, kimi zaman muazzam yabancı operatörlerin seçkin işlerinde çalışmama, kimi zaman da yurt dışında yabancı dil öğrenilmiş olmasını gerekçe göstermişlerdir. Onlara göre Meslek hakları Bakanlık koridorlarında bürokratlarla veya Türsab Bürokrasisi ile otel lobilerinde halledilecek bir durumdur. Oysa mesleğimizin en avantajlı tarafı halk ile yüz yüze olmamızdır. Yani yerli ya da yabancı olsun çeşitli meslek gruplarından turist müşterilerimiz oluyor. Doktorlar, avukatlar, mühendisler, vs. Onların meslek örgütleri ile bizim meslek örgütlerimizin biraya gelmesi daha kolay değil midir? Onların dertlerine sorunlarına ortak olmak bizim de dertlerimize onları ortak etmez mi? Bizim meslek birliğimiz şu günlerde tüm sağlık örgütlerinin kalbini kazanacak jestler yapamaz mı? Nedir bu salonlara-otel lobilerine tıkılı kalmak? Tüm işçilerin ücretli izin yapılması bizim için de halk sağlığı açısından da elzem değil midir? Çocuk işçilerin hakları turist rehberlerini ilgilendirmez mi? Salda gölünde yapılan tahribat bizi ilgilendirmez mi?  Hasankeyf’in 50 yıllık bir baraj yatırımı uğruna yok edilmesi işimizle ilgili değil midir? Kapalı kapılar ardında acenteciler örgütünün rehberlik eğitimini bakanlıktan kendilerine verilmesini talep ediyor; bir basın açıklaması yapılamaz mı?  Kadın cinayetlerine son verilmemeli mi? Jeotermal kaynak araması yapmak için Afrodisias tehdit edilebilir mi? Beyşehir Gölü imara mı açılıyormuş? 

Ülkemizin tüm kültürel, doğal, tarihi kaynakları işimizi icra ederken anlatıma değer oluyor da korunmasına gelince mi bizim ilgimiz dışında oluyor? Çok mu siyasi olmuş oluruz? Yaşamak siyasi olmayı gerektirir… Duruş ve prensip sahibi olmak başlı başına bir siyasettir… Biz dik duralım başkalarından bize ne? Bence renksiz, vizyonsuz, görüşsüz ve işlevsiz olmaktan iyidir… (Hayır görüşsüz olduk da bir payemiz mi oldu???  Avantajı mı oldu?)

Titreyip kendimize gelmeliyiz. Halkımızla; diğer emek paydaşlarıyla ortaklaşmalıyız. Doğal alanlarımızın korunması, ranta değil üretime dayalı bir ekonomiye sahip olmak, betona değil yeşile yatırım yapmak, harika bir eğitim sistemi,  çocukların korunması, kadınların korunması, sosyal açıdan zayıfların korunması, adalet ve eşitlik taleplerine ortaklaşmadan halkın bir parçası olamayız. Salonlarda, otel lobilerinde kalırız. O yüzden emeğe sahip çıkalım… Yaşasın 1 Mayıs…