Rehberlik Mesleğinden ve Rehberlerden edindiğim İzlenimler 3.Bölüm

Heryerde olduğu gibi meslek yaşantısı içinde de 90 larla birlikte gelişen tüm turizm kurumlarında,alışkanlıklarında ve de en önemlisi meslektaşlar arası ilişkilerde müthiş bir yozlaşma ve yabancılaşma yaşandı.Bu duruma en çok hız veren şüphesiz Körfez Savaşı dolaysıyla olsun, turistik yörelere yapılan saldırılar olsun veya Öcalanın tutuklanması sonucu bir yandan Türkiyeye gelen turistin sayısının çok düşmesi; bu düşme karşısında operatörlerin büyük bir panikle bu tehlikeyi hafifletmek amacıyla fiyatları çok düşürmesi ve bu düşme sayesinde çok düşük nitelikte ve umarsız turistlerin ülkeye yönelmesine sebep oldu.Bununla birlikte güzel ülkemizin "işbilir" operatörleri yaz turizmine damga vuracak ve aynı zamanda hizmet kalitemizi yerle yeksan edecek "herşey dahil" konseptiyle ;tüm uğraşı verdiği paranın karşılığını almak uğruna günün dörtte üçünü yemek yiyip içki içmekle geçirecek çoluk-çocuk,ihtiyar genç yeni bir turist tipinin doğmasına sebebiyet vermiştir.Ortalama olarak genel fiyatlandırma sıralamasında iyi yerlerde bulunan güzel yurdumuz gerek ayrılıkçıların saldırıları gerekse de ülkemizin ekonomik istikrarsızlığı ile birlikte her yıl bahsi geçen fiyatlarını daha da düşürerek artık kültür turizmi merkezinden ziyade ucuz turizmin cazibe merkezi olma gerçeğiyle yüzleşmek zorunda kalmıştır.Avrupalı operatörler artık ülkemizi Akdeniz çanağının zorunlu olarak dolduğu dönemin sonunda sunulası bir turistik ürün haline getirmişlerdir.Tüm bunlar olurken yurdumuzun yerli ve büyük acenteleri de bol karlılıktan az karlılığa geçerek tüm var olan alışkanlıklarına bir son verme kararı aldılar.Artık çok ve bol maliyetli çalışanların yerini az olmakla beraber çok çok fazla çalışarak çok daha azına tamah edecek yeni kuşak bir personel üretme yoluna girildi. Her otel rehberine araba tahsisinden vazgeçilerek sırasıyla 4 rehbere bir arabaya; bölgelerdeki otel rehberlerine birer bisiklet derken otellere yayan (!) gidilerek turistlerin günlük ihtiyaç ve sorunlarına eğilmesi gereken rehber topluluğuna ben tanık oldum.Bu arada ülkemizin her yanında olduğu gibi sektörümüzde de ucuz eleman ihtiyacı hemen hasıl oldu.Ne gariptir ki çok sektörde olduğu gibi kadro yenilenmeleri ile yeni (genç ve aç) kadrolar ve yeni maaş ve prim politikaları ile giderek tecrübeli çalışanlara yol verilmesi veya daha azıyla devam edilmesi yöntemi yaygınlaştı.Böylelikle kısa bir süre içinde tüm rehber camiası birden son derece mütevazı paralara çalışmak zorunda bırakıldı.Yıllar içinde yine tüm ülkemizde olduğu gibi mesleki örgütlenmeler veya sendilaşma oranının düşüklüğü bu konuda turizm işverenince hoyratça kullanıldı.Yapılan işin niteliği yerine ödenecek ücret önemsenince de meslekte niteliği olmayan sırf rehberlik brövesi olan veya bu işi yapabilecek yabancı dillere sahip kişilerin sektöre girişi hızlandı. Bu ister istemez kollektif bir gerginliğe ve de "ne hallere düştük hocam" geyiklerine sebebiyet verdi.Artık kendi işini sürekli olarak tehlike altında gören ve dolaysıyla başka meziyetler geliştiren rehber meslektaşlarla karşılaşma olasılığı yükselmiştir.Artkı her turistik yönetici ile profesyonel iş ilişkileri geliştirme yerine onlarla içli dışlı olan,özel hayatlarında olduğu gibi ailecek tanışıklık ve dostluk arayışında olan rehber meslektaşlarımız tüm hünerlerini konuşturma yoluna giderek dostluk ve aile tanışıklığını iyiden iyiye yozlaştırdılar.Günümüz genç rehberlerinin bu anlamda tutunması ve de iyi işlere çalışması yöneticilerle olan ilişkilerle doğrudan ilintilidir.Bu yozlaşma; yabancılaşmayı da beraberinde getirdi.Hakkaniyet kavramı "yakınlık" kavramıyla,sırdaşlık kavramı "ispiyonculukla" ve çalışkanlık kavramı "işbilirlikle" ikame edildi.Artı kocaman kavramların turizmdeki karşılığı o kavramların içinin boş olması ile açıklanacaktı. Artık eskiden yarım pansiyon otel lobilerinde "ödenmez " kaydı bulunan adisyonlarla dilediklerini yiyip içebilen ve otel çalışanları ve yöneticilerinden saygı ve hürmet gören rehber kardeşlerimiz yerine zamanla özen ve hürmet alışkanlığından mahrum kalarak "eleman" muamelesi görmeye başlar.Ne de olsa yıllarca kendisine tahsis edilen otomobil elinden alınmış ve kendisine "Bisan" marka bisiklet tahsis edilmiştir(!).Demem o ki memlektin her alanında artık itibarı azalmış bir meslek topluluğu vardır.Hem maaşı azalmış hem fiyakası bozulmuştur.Yaptığı işi yabancı dili olan herkes yapmaktadır.Yerinin doldurulmaz olduğunu düşünmesi abestir(!).Ve meslektaşlarına karşı güvensizdir.En iyisi kimseyele fazla vakit geçirmemektir.Hatta muhatab bile olmamaktır şu yeni yetmlerle neme lazım bunlar adamı işinden edebilirdi...Acı ama gerçekten yaşandı bunlar...

Rehberlik Mesleğinden ve Rehberlerden edindiğim İzlenimler 2.Bölüm

Selam,
rehberlik mesleğimin ilk yıllarında piyasada yeni olmanın doğal sonucu olarak pek vasat ve vasat-altı işlere çalıştım.Bu arada pek çok acenteye çalışarak piyasadaki türlü rehber tipololisine de tanıklık ettim.Sanırım piyasadaki bir-iki acente harici hepsine çalıştım.Rehber tipolojisinin ilk sırasına olağanüstü-bilgili olup bu bilgili durumunu tüm beden diliyle de ifade eden kendini pek bir beğenmiş tiple başlamak isterim.Bu tipteki arkadaşlar dağ lalesinin latincesinden tutun;konuştukları yabancı dili o kadar ağdalı bir duruma getirmek için çaba içindeydiler ki turist dahi bu entellektüel-rehberin konuştuklarını anlamasın.Bu tipteki arkadaşlar meslek dayanışması bir yana suratıma bakma konusunda bile tereddüt gösterirlerdi.
Diğer bir tipteki rehber arkadaşların ortak yönü yabancı dili o ülkede yaşamış " gurbetçi aileler" içinde değil;ülkemizin çok saygın okullarında öğrenmiş olmalarından ötürü kendilerini ayrıcalıklı ve üstün sayan insanlardan oluşmasıydı.Almancı rehberlerin genel mesleki yeterliliği gibi genel adab-ı muaşeret konusundaki görgülerinden de son derece şüpheli idiler.Sanırım halen aynı endişeler bu arkadaşlar arasında kol gezmekte.Bir diğer tipteki rehber meslektaşlarımızı ise geç saatlere kadar otel barlarında oturmalarından ve abartılı alkol tüketimlerinden ayrı bir kategoride ele almak istedim.Bu tarzdaki abiler genelde çok tecrübeli olup hep hayatın tokadını yemiş olma gibi ortak paydalarda toplanan kişilerden oluşmaktaydı.Ha birde kaybettikleri servetleri de sanki hepsinin ortak kaderiydi.Yine de bu meslektaşlarımın en içten ve muhabbet şinas olmalarını çok takdir etmişimdir.Tecrübelerinden faydalanma konusunda müthiş cömert;sana çalıştığın işle ilgili tüyolar verme konusunda da pek bir yardımseverdiler.Diğer bir rehber tipi de saygın okulları bitiren arkadaşların endişelerini haklı çıkarmak istercesine davranan "Almancı" rehber tipiydi.Bu kimseler yurtdışında yetişmiş olmalarından dolayı çok dakik,çalışkan omakla beraber henüz bluğ çağında döndükleri ülkelerine yabancı kimselerdi.Bunlar kıyafetleri ile olsun aksanlı konuşmaları ile olsun toplumun büyük bir kısmından da dışlanmıştılar.Günümüzün koşullarına en büyük etkileri özgüven eksikliğinden ötürü acente nezdinde haklarını korumayı bilmeyen bu saf ve çalışkan rehberlerin ezilmiş olmalarıdır. Günümüz rehberliğine damga vuran satıcı-cirocu rehber tipi o günlerde de var olmakla beraber bugünkü kadar rafine ve yoğunlukta değildi.Yani rehberler yaptıkları işleri genel anlamda iyi rehberliğe bağlarlardı.Bu durum günümüzde tamamen yok olmuştur.Cirocu-satıcı rehberin o vasfının dışında hiçbir özelliği aranmaz olmuştur.Retorik,tarih-sanat tarihi-mitoloji bilgisi veya genel kültür düzeyi artık aranan özellikler değil.Ne yazık ki...

Rehberlik Mesleğinden ve Rehberlerden Edindiğim İzlenimler 1.Bölüm

Sevgili Okurlar...
yaklaşık 16 Yıldır türkiyemizin Turizm başkenti Antalyada Almanca dilinde Profesyonel Turist rehberliği yapmaktayım.Rehberlik mesleğini icra edenlerin nitelikleri yüksek,genel kültür düzeyi gelişkin,çokkültürlü ve saygıdeğer insanlar olduğu konusunda nerdeyse kör bir bağlılık içinde idim...Yıllar içinde bu durumun pek de öyle olmadığını hayalkırıklığıyla öğrenmiş oldum.İyi iş alma,bunu sürdürme adına diğer meslektaşlarına haksızlık yapıldığını mesleğin ilk birkaç yılında kavrasam da bu konuda birşeyler yapma adına mücadeleye birkaç yıldır elimden geldiğince eğiliyorum.(..bu da kendi özeleştirim olsun...)