Sorumlu Turizm - Sorumlu Turist Rehberliği

Değerli meslektaşlarım; sezonun sancılı geçmesini beklediğimiz bugünlerde hükümetin turizm çalışanlarına yönelik olarak yapılması açıklanan destek paketlerini beklerken; terör belasının bitmesini ve ülke güvenlik algısının ve gerçekliğinin uluslararası arenada düzelmesini istiyoruz. Bunları destekleyen kampanyaların sonuçlarını bekleyeceğiz gibi görünüyor. Bu bekleme fiilinin çok uzun sürmemesini hepimiz adına diliyorum. Bekleme süresini değerlendirme biçimimiz ise tamamen bizim tercihimiz olacaktır. Benim naçizane önerim biraz meslek olarak kendimizle ilgili değerlendirme yapmamızdır. Bunu çok gerekli görüyorum. Yani nereden nereye geldik? Neleri doğru, neleri yanlış yaptık? Eleştirel bir yaklaşımla aslında biraz da mesleğimizin toplum ve devlet nezdindeki yerine ilişkin tespit ve görüşlerimizi kendimizi geliştirme adına dile getirerek bol bol konuşmalı, kararlar almalı ve tedbirler geliştirmeliyiz diye düşünüyorum.

 Müsaadenizle mesleğin genel algısıyla başlamak istiyorum. Bildiğiniz üzere mesleğimiz turizm fiilindeki “dinlenme-eğlenme” unsurunun baskın olmasından dolayı  “icrası” hep eğlenceli olan ve “gezme” fiili ile birleştirilerek; büyük emek ve özveri gerektirmediği önyargısının devamlı “ithamı” altında algılanır. Yani aslında yapılan işten çok eğlencedir ve hele ki turistlerle “deniz-plaj-otellerde” hoşça vakit geçirme olarak hafife alınmaktadır. Bu genel algının değiştirilmesi turizmin karakterinin değiştirilmesi mümkün olmayacağına göre birazcık meslektaşlarımızın mesleği mesleğin gerçekleri ölçüsünde anlatması ile bir ölçüde değişebilir.

Yukarıdaki mesleğin işten ziyade eğlence olarak algılanmasına paralel olarak mesleği icra edenlerin bu “kolay” işten “kolayca” da para kazandıkları algısı elbette mesleğimizin üzerine çökmüş olumsuz bir gölge olarak kaldı. Dürüst olmak gerekirse mesleğimizin “kolay

para” kazanmaya uygun kısmı genel algıdan çok meslektaşlarımız tarafından yıllar içinde hoyratça kullanıldı. Öyle hoyratça ki “turist rehberi” kavramını arama motorunda aradığımızda bile “kolay para” –“ yan gelirler” vs gibi konular mesleğin profesyonel kısmını örtmeye hep yeterli olacak şekilde ifade edilmektedir. Bu kanı o kadar yaygındır ki günümüzde mesleki haklarımızın talebine karşılık olarak bu “yan” gelirler belirleyici olmaya devam etmektedir. Peki bu durum sürdürülebilir midir? ( Sanırım bu başka bir yazı konusu olacak çapta bir tartışmadır.)

Peki; mesleği icra eden rehberler olarak devlet nezdindeki algımız yukarıda bahsi geçen ön yargıları barındırıyor mu diye soracak olursanız; bu konunun da istenilen-özlenen düzeyde olmadığını maalesef söylemek durumundayım. Burada biraz da turizm yatırımcılarının ve seyahat acentelerinin etkilerinin olduğunu söylemek mümkün. Her ne kadar müşteri memnuniyeti ve turistik mal ve hizmet pazarlamasında rehberlerin etkin rolü ve başarısının farkında olan yatırımcı ve acentecimiz olsa da; azınlıkta olduklarını üzülerek söylemek durumundayım.

Mesleki saygınlığımızın toplum ve devlet nezdinde meslek gerçeklerine uygun ve kabul edilebilir düzeye gelmesi, ancak ve ancak rehberlerin bireysel veya örgütsel davranışları ve fiilleriyle mümkün olacaktır. Burada herkese ödevler yüklenmiştir. Öncelikle rehber meslektaşların toplumun önemsediği, gerekli gördüğü ve sahipleneceği davranışlar içinde olmaları gerekir. Bu da mesleğin toplum ve turizm sorumluluğu bilinciyle ifa edilmesi vasıtasıyla mümkün olacaktır. Bu sorumluluğu uzaklarda aramak yersizdir. Nitekim 1999 yılında ülkemizin de kabul ettiği Dünya Turizm Örgütünün turizmin Küresel Etik ilkeleri belgesindeki “Sürdürülebilir Turizm” ilkesinin alt başlığı olarak ifade edilen “sorumlu turizm”  ilkesinin benimsenmesi; bu davranışları tüm meslektaşlarımızca içselleştirilir ve davranış haline gelirse kısa sürede yol almak mümkün olur. Rehber örgütlerinin ise sosyal sorumluluk ve kamu yararı amaçlayan projelere tüm güçleriyle asılması yöntemiyle devlet nezdindeki yeri de sağlamlaşır.  

  Sorumlu turizm ilkesinin gereği olarak turist rehberinin bireysel olarak özellikle dikkat etmesi gereken bazı hususları şöyle sıralayabiliriz.

Sorumlu Turist Rehberi, doğal ve yöresel yemekleri tercih ve tavsiye etmelidir.

Sorumlu Turist Rehberi, doğayı korumalı ve turistlerin de korumasına dikkat etmelidir.

Sorumlu Turist Rehberi, turistlerin ihtiyacını yerel ürün ve hizmetlerden karşılanmasına katkıda bulunmalı, yerel ekonomiye destek olmalıdır.

Sorumlu Turist Rehberi, Turistlerin kültürel varlıklara, inançlara, insanlara ve geleneklere saygılı olmasına dikkat etmelidir.

Sorumlu Turist Rehberi, Turistlerin yöre halkının beklenti ve değer yargılarına saygılı olmasına dikkat etmelidir.

Sorumlu turist rehberinin kişisel çıkarı ile turizm sektörünün genel çıkarları arasındaki tercihini; uzun vadede turizmin gelişmesi yönünde kullanmasının gereği sanırım herkesin üzerinde kafa yorması gereken önemli bir noktasını oluşturmaktadır.

Yukarıda sayılan “sorumlu turizm” çerçevesinin acentelerimizce de içselleştirilmesini diler; bu yazının yeni tartışmalara vesile olmasını dilerim…

Not: Biçen abimiz göçtü… Rehberlik mesleğinin “Can Yücel” ini kaybettik… Yolu ışık olsun…