Taşeron Rehberlik Hizmeti Hakkında Bir Deneme ya da Ey Etik Geldiysen Üç Kere Tıklat

6326 sayılı Turist rehberliği Meslek yasasına göre turist rehberleri;

1-Ya Serbest Meslek erbabı olarak,

2-Ya da 4857 sayılı İş yasasına tabii olarak çalışırlar.

Bu ilk durumda yani, serbest meslek erbabı rehber yasaca belirtilmiş ve her yıl yeniden değerlendirme oranı gereğince artırılan transfer,günlük tur,paket tur veya yarım günlük tur gibi tanımlarca birbirinden ayrılmış ve turun süresini belirten kriterler ölçüsünde kazanç sağlarlar.

İkinci durumda ise ülkemizdeki tüm iş ve hizmet sözleşmelerinin tabii olduğu iş yasasına göre aylıklı olarak çalışabilirler.

Ikinci durumda aylık olarak ne kadar kazanabileceklerini (azami veya asgari) öngören her hangi bir kriter veya belirlenmiş bedel yoktur.

Yine ikinci durumda rehber kişilerin aylık olarak istihdam edilmeleri durumunda Sgk primleri işveren tarafından ödenir.

Bir rehberin seyahat acentesine bugünün maliyet hesapları göz önüne alındığında aylık olarak çalışırsa maaş+sgk primi olarak yaklaşık maliyeti 1800 TL dolaylarındadır.

Aynı rehberin serbest meslek erbabı olarak ayda 20 gün istihdam edildiği varsayılırsa maliyeti 5620 TL dolaylarındadır.

Seyahat acenteleri rehberlik hizmetini bir "aracı" veya "taşeron" firmadan tedarik eder ise söz konusu firmaya günlük olarak 150 TL dolaylarında bir bedel ödeyecek ve Sgk primi maliyetinden kurtulacaktır.

"Aracı" veya "taşeron" şirket ise günlük olarak alacağı 150 TL ile bünyesinde istihdam edilen ve işçi statüsündeki rehber meslektaşa aylık olarak 1400 TL vermek suretiyle (rehberin ayda 20 gün çalışacağı varsayımıyla) işçisi aracılığıyla 1200 TL kazanç sağlayacaktır.

Tüm bu bahsi geçen maliyet ve masraf dökümü her ne kadar "yasal" görünse de meslek ilkeleri açısından kabul edilemez bir olgu durumunu almıştır.Şöyle ki meslektaşlarımızın çalışma ve emek edimlerinin bu denli etik dışı yollarla sömürülmesine izin verilmemelidir.

Meslek yasası gereği en az üniversite mezunu olması zorunlu , ayrıca en az bir yabancı dili çok iyi düzeyde konuşabilen bir insanın Sgk kodlamasında yer alan "rehberlik" meslek kodunun ancak asgari ücretin biraz üstünde olması, bu nitelikli meslek sahiplerini bu çok düşük gelir bandına mahkum etmemelidir.

Meslektaşlarımız kendilerine sunulan bu aylık ücretleri kabul ederek mesleki genel kazançları doğrudan etkilemektedirler.

"Aracı" veya "taşeron" firmaların günümüz neo kapitalist düzeninin ayrılmaz bir parçası olduğunu unutmadan hareket etmeliyiz.Ancak seyahat acentelerinin alelade bir hizmet yerine kaliteli hizmet üretme gibi bir zorunlulukları olduklarını unutmuş olmaları son derece üzücü.Düşük maliyet peşinde olmaları anlaşılır olsa da "toptan" aldıkları hizmetin son derece kalifiye insanlarca yerine getiriliyor olması da bir o kadar üzücü.

Sorunun çözümü konusunda bir kaç alternatifi sıralamakta fayda var.

İlki iş yasasına bağlı olarak istihdam edilecek rehberlerin bir sendika altında örgütlenmeleridir.Bu sayede toplu iş sözleşmesi yaparak en üst düzeyde haklarını savunabilirler.

İkincisi söz konusu iş ve para kaybına bilerek ve isteyerek sebep veren meslektaşların davranışlarını meslek etik ilkeler çerçevesinde değerlendirerek disiplin soruşturmasına konu edilmeleri (*).

Üçüncü yol buralarda çalışmayı düşünen rehber meslektaşların meslek birliğince tavsiye edilen (kabul edilebilir) bir maaş talep etmeleri.(Bu piyasa fiyatlandırmasını ilk elden etkileyecek ve rehberlik ediminin kıymetini ortaya koyabilecek bir tavır olur.)

Dördüncü yol ise maaşlı-aylıklı olarak çalışmamayı özendirerek meslektaşların serbest meslek erbabı olarak çalışmasının özendirilmesidir.(Bu konuda tüm meslek odaları bu hizmeti ücretsiz olarak vermektedir.)

Beşinci çözüm ise Sgk kodlamasının güncellenerek maaşların artışını sağlamaktır.(**)

Altıncı çözüm ise yönetmelikte yapılacak bir müdahaledir (***) hem aylık maaşlara ilişkin bakanlığın zorlanması hem de sözleşme yaparken acentelerin gerçek kişilerle sözleşme yapmasına yönelik bir zorlama.Dikkatinizi çektiyse her iki durumda da bir zorlama olacak.Yani yasaların zorlanması.Bu iki durumda idari mahkemelere taşınabilir meselelerdir.(kaldı ki bakanlık rehber ücretlerinin kendi yetkilerinde olduğunu ona yönetmelikte müdahale ettirmeyeceğini defalarca belirtmiştir.)

Yedinci ve en ideali tüm meslektaşların kendi değerlerini bilmeleri ve günlük olarak bakanlığın takdir ettiği bedel nispetinde aylık maaş talep etmesidir.( genelde 10-15 günlük yevmiyeden az olmamak kaydıyla) Yani etiğe-ahlaka uygun duruş beklenmektedir.Ne kadar beklenirse...

*      (Yeni yönetmeliğin yayınlanması ile gündemdedir.)
**    (Görüşmeler devam etmektedir.)
***  (Yönetmelik Başbakanlıkta ve tüm incelemelerden geçmiş durumdadır )